CUMHURBAŞKANI Recep Tayyip Erdoğan, geçtiğimiz günlerde Türkiye'nin bütçesinde emekli aylıklarında gerekli artışları yapmak için yeterli kaynak olmadığını savunsa da rakamlar bütçeden Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) aktarılacak kaynağın payının 2024'te rekor düzeyde düşeceğini gösteriyor.

Erdoğan'ın kararıyla geçtiğimiz ay en düşük emekli aylığı 7 bin 500 liradan 10 bin liraya yükseltilmişti. Buna göre, kök aylıklarda yüzde 49,28 oranında artışa gidilse de en düşük emekli aylığının artış oranı yüzde 33 seviyesinde oldu. Bu rakam enflasyonun çok altında kaldı.

Ancak en düşük emekli maaşı olan 10 bin TL, ülkedeki pahalılık ortamında temel ihtiyaçları karşılamaya dahi yetmiyor.

Emekli aylıklarındaki seviyenin çok düşük olduğunu Cumhurbaşkanı Erdoğan da itiraf etse de bütçede emeklilere ayrılacak yeterli kaynak olmadığını söyleyerek hükümetin 'sırtında yumurta küfesi' taşıdığını savunuyor..

Türk-İş, Ocak ayında açlık sınırının 16 bin 257 TL’ye, yoksulluk sınırının da 52 bin 955 TL'ye yükseldiğini açıklamıştı. Milyonlarca emekli, açlık sınırının yüzde 60'ı, yoksulluk sınırının yüzde 18'i oranında aylıkla geçinmeye çalışıyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan da, "En düşüğü 10 bin lira olan emekli maaşı ömrünü kendi ve ailesi için harcayan vatandaş için elbette yeterli değil" sözleri ile emekli maaşlarının düşük olduğunu belirtmişti.

EMEKLİYE YETERLİ BÜTÇE YOK MU?

Ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan'a göre, eğitime, sağlığa tek kuruş harcamadan her birinin tüm bütçesini emeklilere aktarmak dahi emekli maaşında gereken artışı sağlamaya yetmiyor.

Peki Türkiye'nin bütçesinde emeklilere gerekli kaynağı ayırmak için yeterli para yok mu?

Kocaeli Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstriyel İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aziz Çelik'e göre, Türkiye'nin emeklilere aktarılacak yeterince kaynağı var. Çelik geçmiş yıllarda bütçeden SGK'ya aktarılan oran korunursa kaynağın lafının edilemeyeceği görüşünde.

SGK'YA AYRILAN PAY GERİLEDİ

Çelik'in sosyal medya platformu X'te paylaştığı verilere göre, bütçeden sosyal güvenliğe ve emeklilere ayrılan pay son yıllarda azaltıldı. Uzun yıllar yüzde 15-19 arasında seyreden sosyal güvenliğe bütçeden ayrılan kaynak oranı 2024 yılında önceki yıllardaki seviyenin çok altında kaldı.

Aziz Çelik’in paylaştığı verilere göre SGK’ya bütçeden ayrılan kaynakların toplam bütçeye oranı, 2020 yılında yüzde 20,7, 2021 yılında yüzde 15,7, 2022 yılında yüzde 13,2, 2023 yılında tahmini yüzde 15,9 seviyesinde oldu. Ancak bu oran 2024 yılı hedeflemelerinde yüzde 10,2’ye kadar geriledi.

Çelik'e göre, SGK'ya ayrılan kaynağın geçmiş yıllardaki seviyeye çıkartılması halinde mevcut bütçe büyüklükleri içinde bile en düşük yaşlılık (emekli) aylığının 15 bin TL'ye tamamlanması ve aylıklarda 5 bin TL artış mümkün.

Tablo: Prof. Dr. Aziz Çelik