Ilgazlı Hacı Baba (Hafız Ahmet Abduşoğlu)

Asıl adı Ahmet Abduşoğlu olan Ilgazlı Hacı Ahmet Efendi, 1890 yılında Ilgaz’ın Aşağıdere köyünde dünyaya geldi. Babası köyün imamı Mahmut Efendi, annesi ise Ayşe Hanımdır.

Henüz 7 yaşında iken hafızlığını ikmal eden Ahmet Abduşoğlu küçük yaşta babasını kaybedince, annesi Ayşe Hanım onu tahsil için İstanbul’a Fatih Medresesi'ne gönderir. Fatih Medresesi'nden Mantık, Hadis ve fenni ilimler diplomalarını alır. Mezuniyet sonrası hizmet için memleketi Ilgaz’a döner, burada 6 yıl imam-hatiplik ve 2 yıl da adliyede kâtiplik yapar. Daha sonra memuriyetten ayrılır, serbest arzuhalcilikle uğraşır. 1950’den sonra da kendini talebe yetiştirmeye adar.

Nakşî-Halidî tarikatının bir kolu Çankırı’da "Seydişehirli Hacı Abdullah Efendi"nin halifesi Devrakânili Hacı Merdan Efendi vasıtasıyla yayılmıştır. Bu kol; Merdan Efendi, Yapraklılı Hacı Mustafa Tuhti Efendi ve Ilgazlı Hacı Baba halkaları ile devam etmiştir.

Ahmet Efendi’nin bilinen iki risalesi Leta’ifu Cemi’il Cesed ve Şaskınlar Sineması'dır.

Prof. Dr. Abdulkerim Abdulkadiroğlu'nun kaleme aldığı Çankırı Çevre ve Kültür Derneğinin 2004 yılında yayınladığı Ilgazlı Hacı Baba (Nakşbendi Şeyhi Ahmed Abduşoğlu) adlı kitap, Ilgazlı Hacı Babaya dair tek yazılı kaynaktır. Kitabı takdiminde rahmetli Abdulkadiroğlu'nun şu sözü dikkat çekicidir: "Hacı Babayı seviyoruz, lafta kalmamalı, baş tacı edilmeye gerçekten layık biri olduğu nesilden nesile zihinlere yerleştirilmelidir…"

Kitapta Prof. Dr. M. Esad Coşan'ın 1974 senesinde Hacı Babayı Ilgaz'daki evinde ziyaret ederek sofrasına oturduğu bilgisi de yer almaktadır.

8 Aralık 1975’te vefat eden Ilgazlı Hacı Ahmet Efendinin mezarı Ilgaz Cendere köyündedir.

Ilgazlı Hacı Babanın torunlarından İmam Ahmet Abduşoğlu ile bir araya geldik. Babasından, yakınlarından ve Hacı Baba'nın bağlılarından duyduğu hatıraları anlattı Ahmet Hocam...

Ahmet Hocanın ağabeyi (Şefik) doğduğunda, babası ona "Ahmet ismini verelim" demiş fakat Hacı Baba çocuğun isminin "Şefik" olmasını, "Ahmet" isminin ondan sonra doğacak çocuklarına konmasını istemiş. Ahmet Hoca, Hacı Baba'nın 1975 yılında vefatından 3 yıl sonra 1978 yılında dünyaya gelmiş ve böylece de Hacı Baba'nın kerameten zikrettiği "Ahmet" ismi ona nasip olmuş.

Hacı Baba vefatından önce mezarının sade olmasını ve berekete mani olacağı endişesiyle üzerinin kapatılmamasını istemiş. Hacı Babanın, kimseye el öptürmediği de biliniyor...

Bir dönem Ankara Hacı Bayram Camii imamı olarak görev yapan ve Türkiye çapında da bilinen Zekai Sarsılmaz Hoca Efendi, Hacı Baba'yı çok severmiş. Hacı Baba, Hacı Bayram Camii'ne geldiğinde arkalarda bir köşede saf tutarmış. Zekai Hoca Efendi onun camide olduğunu hissederek yanına gelir muhabbetle elini öpermiş. Ankara’ya her geldiğinde mutlaka Zekai Hoca'ya da uğrayan Hacı Baba, bu ziyaretlerin birinde cami çıkışında Zekai Hoca'yla sohbet ederlerken, cemaatten birisi gelerek "İlim dergâhının vasıfları nelerdir?" sualini yöneltmiş. Zekai Hoca Efendi, Ilgazlı Hacı Baba'yı işaret ederek, sualin cevabını ondan almasını isteyerek; "Okyanus dururken dere çağlamaz..." sözüyle Hacı Baba'nın ilmine hürmet etmiştir...