Günümüzde, yurtdışından oy kullanma hakkını yasalarla düzenleyen 120’den fazla ülke bulunmaktadır. Bu ülkelerin büyük kısmında yurtdışında oy kullanma hakkı sandık kurma, posta ya da e-mail yoluyla hayata geçirilmiştir. Türkiye’de ise yurtdışında yaşayan vatandaşlarımız tarihte ilk kez 2014 yılında gerçekleştirilen Cumhurbaşkanlığı seçiminde oylarını kullanmıştır.

Türkiye’de yurtdışında oy kullanma imkânı 2012’de yapılan düzenlemeyle hayata geçirilmiştir; 2014 yılında yapılan Cumhurbaşkanlığı seçiminde oy kullanan yurtdışı seçmen sayısı 530 bin iken, 7 Haziran 2015 seçimlerinde 1 milyon 56 bin, 1 Kasım 2015 seçimlerinde 1 milyon 300 bin, 16 Nisan 2017 referandumunda 1 milyon 400 bin, 24 Haziran 2018 Cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği genel seçimlerinde 1 milyon 525 bin kişiye ulaşmıştır.

Yurtdışında yaşayan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının bulundukları ülkelerde oy kullanabilmeleri için öncelikle "Yurtdışı Seçmen Kütüğü"ne kayıtlı olmaları gerekmektedir.

Yüksek Seçim Kurulu (YSK), Cumhurbaşkanlığı Seçimleri, Milletvekili Seçimleri ve Halkoylamaları öncesinde, belirlediği seçim takvimine göre seçmen listelerini ilan etmektedir.

Yurtdışındaki Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları, YSK tarafından belirlenen ve ilan edilen tarih aralığında internet sitesi (www.ysk.gov.tr) üzerinden “Yurtdışı Seçmen Sorgulama” kısmından yurtdışı seçmen kütüğüne kayıtlı olup olmadıklarını sorgulayabilmektedir. Eğer yurtdışında ikamet etmenize rağmen kütüğe kayıtlı değilseniz, yine YSK tarafından ilan edilen tarihler arasında ve belirlenen yöntemle nasıl kayıt olunabileceği bildirilmektedir.

Yurtdışı Seçmen Kütüğüne kayıtlı vatandaşlarımızın, hangi ülkelerde, hangi tarihlerde, nerelerde ve hangi saat aralığında oylarını kullanabilecekleri, her seçim öncesinde Yüksek Seçim Kurulu (YSK) tarafından belirlenmekte ve ilan edilmektedir.

Seçimler öncesinde, konuyla ilgili olarak Yüksek Seçim Kurulu (www.ysk.gov.tr), Dış Temsilcilikler (www.mfa.gov.tr) ve Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı (secim.ytb.gov.tr) internet siteleri üzerinden gerekli bilgilendirmeler yapılmaktadır.

Kasım 2015 tarihinde yapılan 26. dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin seçiminde yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları 54 ülkede oy kullanmıştır.

Dış temsilciliklerde ve gümrük kapılarında 7 Haziran 2015 milletvekili genel seçimlerinde 1 milyon 56 bin, 1 Kasım 2015 milletvekili genel seçimlerinde 1 milyon 300 bin ve 16 Nisan 2017 halk oylamasında ise 1 milyon 400 bine seçmen oy kullanmıştır.

24 Haziran Cumhurbaşkanı ve 27. Dönem Milletvekili Genel Seçimi için oy kullanım oranlarının en yüksek olduğu ülkeler Belçika ve İsviçre'dir.

Yüksek Seçim Kurulu'nun (YSK) yayımladığı verilere göre, 142 bin 463 kayıtlı seçmen bulunan Belçika'da 82 bin 423 kişi oy kullanarak, seçimlere yüzde 57.86 oranıyla yüksek bir katılım göstermiştir.

İsviçre'de de 98 bin 929 kayıtlı seçmenin 56 bin 96'sı sandığa giderek oy kullanım oranını yüzde 56.7'a çıkarmıştır.

Yurt dışında 1 milyon 443 bin 585 Türk seçmenle en fazla kayıtlı seçmene ev sahipliği yapan Almanya'da ise oy kullanım oranı 717 bin 992 oyla yüzde 49.74'e ulaşmıştır.

Almanya'nın ardından en fazla Türk seçmenin bulunduğu Fransa'da ise 340 bin 751 seçmenin 170 bin 901'i oy kullanarak oy kullanım oranını yüzde 50.15'e yükseltmiştir.

Veriler, 260 bin 264 seçmenli Hollanda da 130 bin 383 kişinin sandığa gittiğini, oy kullanım oranının ise yüzde 50.1 olduğunu göstermiştir.

Avusturya'da ise oy kullanım oranı 106 bin 657 kayıtlı seçmenin 55 bin 273'ünün oy vermesiyle birlikte yüzde 51.82 olarak ortaya çıkmıştır.

Birleşik Kralık'ta kayıtlı bulunan 99 bin 250 seçmenin 47 bin 517'si oy kullanmış ve Birleşik Krallık'taki oy kullanım oranı 47.88 olmuştur.

Avrupa genelinde ise en dikkat çeken rakamların Lüksemburg'da olduğu görülmüştür. Kayıtlı seçmen sayısı 778 olan Lüksemburg'da 10 bin 240 kişi sandığa giderek, oy kullanım oranını yüzde bin 316'ya yükseltmiştir. Lüksemburg'daki yüksek katılım oranının Almanya, Fransa ve Belçika'dan giden seçmenler nedeniyle yüksek olduğu tahmin edilmektedir.

ABD'de oy kullanım oranı yüzde 34.88 oldu. Yüksek sayıda Türk seçmene sahip ülkelerden biri olan ABD'de oy kullanım oranı Avrupa ülkelerinin gerisinde kaldı. Veriler, 106 bin 301 kayıtlı seçmene sahip ABD'de 37 bin 75 kişinin oy kullandığını, bunun da yüzde 34.88'lik bir katılım oranına tekabül ettiğini gösterdi.

Yurtdışında oy kullanmanın fiziki ve coğrafi bazı zorlukları olması oy kullanma oranını düşürmektedir. Avrupa’nın ortasındaki Lüksemburg'da kayıtlı seçmen sayısından çok daha fazla insanın oy kullanmış olması bunun en güzel örneğidir. Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı vatandaşlar, bağlı bulundukları konsolosluk şartı aranmaksızın diledikleri ülke, temsilcilik ve gümrük kapılarında oylarını kullanabildikleri için kendi bulundukları ülkedeki seçim sandığına ulaşmaya çalışmaktansa daha yakın olması sebebi ile Almanya, Fransa ve Belçika'dan Lüksemburg’a giderek oy kullanmayı tercih etmişlerdir.

Yine aynı nedenle ABD’de yaşayan Türk vatandaşları oy kullanabilecekleri temsilciliğin uzak ve ulaşım imkânlarının yorucu olması sebebiyle oy kullanmamayı tercih etmişlerdir. Mesela, New York'tan San Francisco'ya olan uzaklığın 4.800 kilometre olduğu düşünülürse ABD gibi devasa bir ülkede oy kullanım oranının neden yüzde 34.88’de kaldığı daha iyi anlaşılır.

GİDEREK ARTAN YURTDIŞI SEÇMEN SAYISI

Bozulan ekonomik göstergeler, işsizlik, hayat şartlarının ağırlaşması, artan ekonomik kriz, insanların Türkiye’de geleceğe dair umutlarını kaybetmeleri giderek artan bir göç dalgasını da beraberinde getirdi.

TÜİK’e göre Türkiye’den göç eden kişi sayısı 2018’de yıllık yüzde 27.7 artışla 323 bin 918 kişiye yükseldi ve bu nüfusun yüzde 53.3’ünü erkekler, yüzde 46.7’sini de kadınlar oluşturdu. Türkiye’den göç eden nüfusun 136 bin 740’ını Türkiye uyruklu nüfus, 187 bin 178’ini de yabancı uyruklu nüfus oluşturdu.

Türkiye'den göç eden nüfusun kentlere göre dağılımına bakıldığında, 113 bin 430 kişi ile İstanbul'un en fazla göç veren kent olduğu görüldü. İstanbul'u sırasıyla 28 bin 410 kişi ile Ankara, 18 bin 408 kişi ile Antalya, 16 bin 789 kişi ile Gümüşhane ve 13 bin 468 kişi ile İzmir izledi.

2019 yılında ise Türkiye'den yurt dışına göç eden kişi sayısı bir önceki yıla göre yüzde 2 artarak 330 bin 289 oldu. Göç eden nüfusun yüzde 54,6'sını erkekler, yüzde 45,4'ünü ise kadınlar oluşturdu. Türkiye'den yurt dışına giden nüfusun 84 bin 863'ünü Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları, 245 bin 426'sını ise yabancı uyruklu nüfus oluşturdu.

Bunlar resmi kayıtlar; gayrı resmi olarak gidenlerin sayısını ve son üç yıla ait kayıtları bilmiyoruz. Üstelik, özellikle ekonomik krizin yarattığı sıkıntılar katlanarak artarken, göçmen sayısının da buna paralel olarak sürekli yükselmesinin çok doğal bir sonuç olduğunu düşünüyoruz.

Tozpembe hayaller eşliğinde oy kullanılan en son seçimlerin üzerinden yıllar geçti ve patlayan ekonomik kriz ile beraber göç dalgası katlanarak arttı. Gidenlerin hemen hepsi “memnun olmadıkları için” gittiler ve çok büyük bir çoğunluğu doktor, mühendis vs. gibi nitelikli iş gücü…

Yani, yurt dışındaki seçmen profili eskisi gibi değil; kimse artık “onlar çantada keklik” gibi düşünmesin. Yurt dışındaki seçmenlerin Türkiye’deki seçimlerin neredeyse sonucunu etkileyebilecek kadar gücü var.

Hal böyle olunca, ana muhalefet partisi liderinin yurtdışına gitmesini eleştirerek "Seçimler Türkiye’de yapılacak" diye ironi yapanların rahatsızlıklarının sebebi daha iyi anlaşılmıyor mu?