1843 yılında Çerkeş’te dünyaya gelen Türk bilim insanı, öğretmen, bürokrat Hoca Ali Rıza Efendi, Orman Genel Müdürlüğü'nün ilk ormancılık eğitimi almış genel müdürü olarak tarihe geçmiştir.

Çankırı Çerkeş ilçesi Kurtlar Mahallesinde dünyaya gelen Ali Rıza Efendi, Çerkeş’te önce iptidai mektebe, sonra da medreseye devam eder, bir yandan da babasının yanında demirci çıraklığı yapar. Babası vefat edince 16 yaşında İstanbul’a giderek Ayasofya ve Süleymaniye medreselerinde devrin önemli âlimlerinin mantık, kelam, mesnevi, fıkıh ve tasavvuf derslerine katılarak 23 yaşında icazet alır. Ardından yüksek matematik, geometri, jeoloji, kozmografya ve meteoroloji dersleri alır.

Arapça, Farsça ve Fransızca bilen Ali Rıza Hoca, ilk olarak 1871 yılında Orman Mektebi'ne Arapça öğretmeni olarak tayin edilmiştir.

Gönlü tabiat sevgisiyle dolu olan Ali Rıza, Hoca ormancılığı ve ormanları çok sever. 1878'de öğretmeni olarak bulunduğu okulun sınavlarına girerek "Orman Müfettişi Saniliği" diplomasını alarak, ormancılar camiasının bir parçası olur.

1884'te Orman ve Maadin Mektebi'ne Müdür Yardımcısı olur. 1 Mart 1893'te Orman ve Maadin Mektebi'nin Halkalı Ziraat Mektebi Alisi’yle birleştirilmesiyle Halkalı Ziraat Mektebi Alisi’nde Orman Fenni, Nebatat ve saire öğretmenliği görevine getirilir.

Temmuz 1904’ de ehliyet ve liyakatinden ötürü Orman Fen Heyeti fahri üyeliği ile ödüllendirilir. 1906 yılında Orman Teşkilatını kurması için inceleme yapmak üzere merkezi Selanik’te olan Vilayeti Selase'ye gönderilir. 1908 yılında İstanbul Orman Fen Reisliğinin başına getirilene kadar Selanik'te Orman Teşkilatı'nın başında görev yapar.

25 Ağustos 1909 tarihinde Orman Fen Reisliği'nin, Orman Müdüriyeti Umumiyesi’ne çevrilmesiyle bu kurumun ilk Umum Müdürü (Genel Müdür) olmuştur. Böylece hayalinde yaşattığı orman teşkilatını yetiştirdiği öğrencileriyle birlikte kurma zamanı da gelmiştir. Ali Hoca ilk olarak memleketin her yerinde orman teşkilatının kurulmasını ve ormanların korunmasını sağlamak için Orman Teşkilatı Umumiyesi tasarısını yazar.

Önemli ve geniş ormanları içine alan Aydın, Kastamonu illeri ve Bolu Sancağı Ormanları Teşkilatı'nı kurar. Konya’dan Diyarbakır’a, Bursa’dan Trabzon’a Anadolu’nun dört bir köşesinde Halep’te, Beyrut’ta, Kudüs’te orman teknik koruma ve idare memurluğunun kuruluşunu yaparak bütün teşkilatı tamamlamış olur. Bu teşkilatta çalışacak memurları yetiştirmek için uzun yıllar hayal ettiği Belgrad Ormanlarındaki süvari kışlasında Orman Mektebi Alisi’ni açar.

Türk ormancılığında idari ve teknik çatıyı oluşturur. Yıllardır hayalini kurduğu orman teşkilatı onun sayesinde gerçeğe dönüşür.

"Ormancılık, nebatatın hayatına hizmet eden bir sanattır..." diyen Ali Rıza Hoca hayatını ormanlara ve ormancılığa adamıştır. Nice bozkırı yeşile çevirmiştir.

24 Kasım 1909’da Umum Müdürlük görevine ek olarak Bahçeköy'de kuruluşuna öncülük ettiği ve bugünkü İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi’nin temeli olan Orman Mektebi Alisi’nde öğretmenlik yapmıştır(1).

1910 yılında açılan Orman Mekteb-i Âlisi, günümüzdeki İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi’nin tam manası ile köklerinin uzandığı okuldur.

Ali Rıza Hocanın orman ve ormancılık üzerine yazdığı kitaplar da vardır.

1913’de emekliye ayrılan Ali Rıza Hoca 17 Haziran 1925’de ölmüş, İstanbul Maltepe Mezarlığına defnedilmiştir. Ali Rıza Hoca'nın büstü, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi bahçesinde bulunmaktadır.

(1) Halil Kutluk, Kerim Yund Orman Umum Müdürlerinden Hayatı ve Eserleri Hoca Ali Rıza, 1949 Akın Basımevi (Ankara)